Het Iwema Steenhuus in Niebert is het enige steenhuis in de provincie Groningen. Net over de grens met Duitsland in Bunde staat ook nog een goed voorbeeld van een steenhuis. Sinds 1994 is in het schuurgedeelte van het Steenhuus een ambachtelijk streekmuseum gevestigd. Het museum is opgericht en wordt in stand gehouden door vrijwilligers, het beheer is in handen van de Vereniging Museum ‘t Steenhuus. Tijdens een rondleiding wordt er desgewenst het èèn en ander over de geschiedenis en voormalige bewoners van het steenhuis en het museum in het algemeen verteld. Het voorhuis van het steenhuis is niet te bezichtigen.
Oorsprong
De eerste steenhuizen waren geen huizen maar meer een iets hogere verdedigingstoren die in tijden van vrede ook wel werden gebruikt als opslagplaats van de oogst. Het waren torenachtige gebouwen van kloostermoppen met enkele boven elkaar gelegen vertrekken. Een steenhuis werd gebouwd op een hoger gelegen stuk grond en er werd vaak een gracht omheen gegraven met een ophaalbrug. Steenhuizen boden bescherming tegen zeewater en oorlogvoerende overheersers. Omdat de noordkust van Nederland geen dijken had stonden de meeste steenhuizen in Groningen en Friesland. Later toen het leven op het platteland wat veiliger werd zijn de meeste afgebroken. De eerste steenhuizen werden gebouwd rond 1350 – 1400. In de 15e en 16e eeuw waren er al weer vele verdwenen. Er zijn een paar overblijfsels blijven staan zoals in Friesland in Veenwouden waar men het steenhuis een stins noemt.
Een goed voorbeeld van een oorspronkelijk steenhuis is de Schierstins in Veenwouden Friesland.
